to handle

* * *

* * *

ansa, ae, f. [cf. chandanô, and pre-hendo, pre-hensum, and labê from labein], that by which something is taken hold of, a handle, haft; of a vessel, pitcher, vase, and the like.

Lit., Cato, R. R. 113; Verg. E. 3, 45; 6, 17; Ov. M. 8, 653; id. H. 16, 252; Mart. 14, 106 al.—Of other things, e. g. of an iron handle of a door:

ansa ostii,

Petr. 96.—Of the loop on the edge of a sandal, through which the shoetie was drawn, Plin. 35, 10, 36, § 12; so Tib. 1, 8, 14.—Of the handle of the rudder, the tiller, Vitr. 10, 8.—Of the cheeks of a balance in which the lever moves, Vitr. 10, 8.— In architecture, the cramp-iron or brace which holds several stones together, Vitr. 2, 8; Prop. 5, 1, 142.—

Trop., as also the Gr. labê, handle, occasion, opportunity (rare, and in the class. per. only in Cic.):

illum quaerere ansam, infectum ut faciat?

Plaut. Pers. 4, 4, 119:

reprehensionis ansa,

Cic. Planc. 34:

controversiarum,

id. Caecin. 6 fin.:

ansas sermonis dare,

id. Sest. 10:

sibi tamquam ansas ad reprehendendum dare,

id. Am. 16, 59:

alicui lucrandi ansam offerre,

Amm. 28, 1.

* * *

* * *

* * *

tracto, āvi, ātum ( gen. plur. part. tractantum, Ov. P. 3, 3, 20), 1, v. freq. a. [traho].

To draw violently, to drag, tug, haul, etc. (so, very rare): qui te (Hectorem) sic tractavere? Enn. ap. Macr. S. 6, 2 (Trag. v. 96 Vahl.):

tractatus per aequora campi,

id. Ann. v. 140 Vahl.:

tractata comis antistita Phoebi,

Ov. M. 13, 410:

malis morsuque ferarum Tractari,

to be torn, rent, lacerated, Lucr. 3, 889.—

To touch, take in hand, handle, manage, wield; to exercise, practise, transact, perform, etc. (freq. and class.; cf.: tango, ago, perago).

Lit.:

ut ea, quae gustemus, olfaciamus, tractemus, audiamus, etc.,

Cic. Tusc. 5, 38, 111:

numquam temere tinnit tintinnabulum, nisi qui illud tractat,

Plaut. Trin. 4, 2, 163:

aliquid manibus,

id. Poen. 1, 2, 103:

tractavisti hospitam ante aedes meas,

id. Mil. 2, 6, 30:

mateilionem Corinthium cupidissime tractans,

Cic. Par. 5, 2, 38:

volucra, quae non possum tractare sine magno gemitu,

id. Att. 12, 22, 1:

aret Pellis et ad tactum tractanti dura resistit,

Verg. G. 3, 502:

puer unctis Tractavit calicem manibus,

Hor. S. 2, 4, 79:

vitulos consuescere manu tractari,

Col. 6, 2, 1:

tractat inauratae consona fila lyrae,

i. e. strikes, plays upon, Ov. Am. 1, 8, 60: necdum res igni scibant tractare, to prepare, i. e. to cook, dress, Lucr. 5, 953:

solum terrae aere,

id. 5, 1289; cf.:

lutosum agrum,

i. e. to till, Col. 2, 4, 5:

tractari tuerique vites,

Cic. Fin. 5, 14, 39:

ceram pollice,

Ov. M. 10, 285; cf. id. ib. 8, 196:

lanam,

Just. 1, 3:

lanuginem,

Suet. Ner. 34:

gubernacula,

to manage, Cic. Sest. 9, 20:

tela,

to wield, Liv. 7, 32, 11; cf.:

speciosius arma,

Hor. Ep. 1, 18, 53:

servus, qui meam bibliothecen multorum nummorum tractavit,

has taken care of, had charge of, Cic. Fam. 13, 77, 3; cf.: eras tu quaestor;

pecuniam publicam tu tractabas,

id. Div. in Caecil. 10, 32:

rationem Prusensium,

Plin. Ep. 10, 28, 5.—

Trop., to handle, manage, practise, conduct, lead, etc.

In gen.: ut ne res temere tractent turbidas, Enn. ap. Cic. de Or. 1, 45, 199 (Trag. v. 189 Vahl.):

suam rem minus caute et cogitate,

Plaut. Trin. 2, 2, 46:

causas amicorum tractare atque agere,

Cic. de Or. 1, 37, 170:

causam difficiliorem,

id. Fam. 3, 12, 3:

condiciones,

Caes. B. C. 3, 28:

bellum,

to conduct, carry on, Liv. 23, 28, 4; Tac. A. 1, 59; Just. 9, 8, 12; 22, 5, 4:

proelia,

Sil. 15, 466; cf.:

vitam vulgivago more ferarum,

to lead, pass, spend, Lucr. 5, 930; so,

vitam,

Auct. Her. 4, 24, 33 (al. transactam):

imperium,

Just. 1, 2, 1:

regna,

id. 2, 4, 20:

pauca admodum vi tractata, quo ceteris quies esset,

Tac. A. 1, 9 fin.:

artem,

to practise, Ter. Phorm. prol. 17; Cic. Ac. 2, 7, 22:

verba vetera,

to employ, Quint. 11, 1, 6:

personam in scenā,

to perform, act, represent, id. Rosc. Com. 7, 20; so,

partes secundas (mimus),

Hor. Ep. 1, 18, 14:

animos,

Cic. Or. 28, 97; cf. Quint. 11, 1, 85.—Reflex.:

quo in munere ita se tractavit, ut, etc.,

has so conducted himself, Cic. Fam. 13, 12, 1; so,

ita me in re publicā tractabo, ut meminerim, etc.,

id. Cat. 3, 12, 29.—

In partic.

To treat, use, or conduct one ' s self towards a person in any manner:

ego te, ut merita es de me, tractare exsequar,

Plaut. As. 1, 3, 8: haec arte tractabat virum, ut, etc., Ter. Heaut. 2, 3, 125:

omnibus rebus eum ita tractes, ut, etc.,

Cic. Fam. 1, 3:

non tractabo ut consulem,

id. Phil. 2, 5, 10:

aliquem liberaliter,

id. Verr. 1, 8, 23:

nec liberalius nec honorificentius potuisse tractari,

id. Fam. 13, 27, 2:

pater parum pie tractatus a filio,

id. Cael. 2, 3:

mercatores ac navicularii injuriosius tractati,

id. Imp. Pomp. 5, 11:

pauloque benignius ipsum Te tractare voles,

Hor. Ep. 1, 17, 12. —

To handle, treat, investigate, discuss any thing, mentally, orally, or in writing (cf.: dissero, disputo, ago). ( a) With acc.:

quem ad modum quamque causam tractare conveniat,

Auct. Her. 2, 2, 2:

oratori omnia quaesita, audita, lecta, disputata, tractata, agitata esse debent,

Cic. de Or. 3, 14, 54:

habeat omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118:

causas amicorum,

id. de Or. 1, 37, 170:

tractata res,

id. Rep. 3, 3, 4:

definitiones fortitudinis,

id. Tusc. 4, 24, 53:

partem philosophiae,

id. Ac. 1, 8, 30:

constantiam,

id. Lael. 18, 65; cf. id. ib. 22, 82:

ibi consilia decem legatorum tractabantur,

Liv. 33, 31, 7:

fama fuit... tractatas inter Eumenen et Persea condiciones amicitiae,

id. 44, 13, 9:

scrupulosius tractabo ventos,

Plin. 2, 46, 45, § 118: prima elementa, Quint. prooem. 21;

1, 1, 23: locus, qui copississime a Cicerone tractatur,

id. 1, 4, 24; 7, 2, 43:

aliquid memori pectore,

to ponder, reflect upon, Juv. 11, 28; cf.:

tractare proeliorum vias,

Tac. A. 2, 5: ut quaestio diligentius tractaretur, Aug. Civ. Dei, 2, 21, 1.—

With de and abl. (mostly postAug.):

de officii parte,

Sen. Contr. 2, 1 (9), 20 (dub.;

Madv. and Kiessl. partem): quoniam de religionibus tractabatur,

Tac. A. 3, 71:

ubi de figuris orationis tractandum erit,

Quint. 1, 5, 5; 2, 13, 14; 2, 20, 10:

de negotiis,

to discuss, Suet. Aug. 35 fin. —

With interrog.-clause:

quo tractatur amicus an inimicus,

Quint. 5, 10, 29; 7, 2, 56:

utra sit antiquior (lex),

id. 7, 7, 8:

cum tractaret, quinam adipisci principem locum abnuerent, etc.,

Tac. A. 1, 13.—

To negotiate, treat:

dum de condicionibus tractat,

Nep. Eum. 5, 7; Suet. Claud. 26:

de Asiā,

Just. 37, 3, 4:

de redimendo filio,

id. 31, 7, 7.

* * *

* * *

cūpa, ae, f. [cf. kuptô], a tub, cask, tun, vat, etc., for holding liquids, esp. wine, Varr. ap. Non. p. 83, 24 sq.; Pall. 1, 18, 2; 1, 38, 1; Cic. Pis. 27, 67 (but acc. to Ernesti, a female vintner; cf. copa); Caes. B. C: 2, 11; Luc. 4, 420;

also for grain,

Dig. 19, 2, 31;

and for the ashes of the dead,

a niche, Inscr. Orell. 2697; 4550.

cūpa, ae, f., = kôpê (v. Lidd. and Scott in h. v.), the handle of an oil-mill, a crooked handle, Cato, R. R. 12, 21.

fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].

Lit.

To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

Verg. A. 8, 634:

saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

Ov. F. 5, 409.—

Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

ab aliquo deo ficti esse videantur,

id. de Or. 1, 25, 115:

fingere et construere nidos,

build, id. ib. 2, 6, 23:

favos,

id. Off. 1, 44, 157:

ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

Gell. 17, 10, 3.—

In partic.

Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

in ceris aut fictilibus figuris,

id. N. D. 1, 26, 71:

similitudines ex argilla,

Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

, sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

Cic. Pis. 25, 59:

pocula de humo,

Ov. Tr. 2, 489:

Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

fingendi ars,

of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

corpora fingendo pingendove efficere,

Quint. 5, 12, 21.—

With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

Plaut. Stich. 5, 5, 4:

cum se non finxerit ulli,

Ov. R. Am. 341:

isti ficti, compositi, crispi cincinni,

Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

canas fingere comas,

Tib. 1, 2, 92:

comas presso pollice,

Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

comas auro,

Stat. Th. 5, 228:

crinem,

Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

vitem putando,

Verg. G. 2, 407 Forbig.—

With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

vultus quoque hominum fingit scelus,

i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.

Trop.

In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

Cic. de Or. 2, 54, 219:

animos fingere, formare,

id. Brut. 38, 142: cf.:

moderari et fingere mentem ac voluntates,

id. Leg. 3, 18, 40:

ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

id. Or. 8, 24:

ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

id. de Or. 3, 45, 177; cf.

also: arbitrio fingere,

id. Brut. 79, 274:

fortuna humana fingit artatque ut lubet,

Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

vitam subito flecti fingique posse,

shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

circumspexit amictus et finxit vultum,

composed, Ov. M. 4, 318:

lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

carmina,

id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

versus,

id. ib. 382:

poëmata,

Suet. Tit. 3:

opprobria in quemvis,

Hor. Ep. 1, 15, 30.—

In partic.

With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

Cic. Mur. 29, 60:

nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

Verg. A. 2, 79:

(illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

Hor. C. 4, 3, 12:

di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—

To form by instruction, to instruct, teach, train:

idem mire finxit filium,

i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

voce paterna Fingeris ad rectum,

Hor. A. P. 367:

fingitur artibus,

id. C. 3, 6, 22:

fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

id. Ep. 1, 2, 64.—

To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

Cic. Mil. 29, 79; cf.:

omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

id. N. D. 3, 18, 47:

fingere animo,

id. de Sen. 12, 41: cf.

also: animo et cogitatione,

id. Tusc. 5, 24, 68:

ex sua natura ceteros,

to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

quid magis exercitum dici aut fingi potest?

id. Mil. 2, 5:

maleficium,

id. Rosc. Am. 40, 116:

tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

qui utilitatum causa fingunt amicitias,

suppose, Cic. Lael. 14, 51:

principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

in summo oratore fingendo,

in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

finge tamen te improbulum,

Juv. 5, 72.—

With double acc.:

quod si qui me astutiorem fingit,

Cic. Fam. 3, 8, 6:

Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

id. Tusc. 5, 39, 115.—

With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

finge solum natum nothum,

Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

finge a nobis,

assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

fingamus Alexandrum dari nobis,

Quint. 1, 1, 24:

non omnia corpora fingunt in medium niti,

Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

qui naufragus fingitur se suspendisse,

Quint. 8, 5, 22:

qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

id. 8, 2, 20.—

Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

argento comparando fingere fallaciam,

Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

fallacias,

Ter. Heaut. 3, 2, 22:

fallaciam,

id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

fingit causas, ne det, sedulo,

id. Eun. 1, 2, 58:

falsas causas ad discordiam,

id. Hec. 4, 4, 71:

si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

ex eventis fingere,

id. Fam. 6, 6, 4:

(crimina) in istum fingere,

id. Verr. 1, 5, 15:

ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

id. Lael. 5, 18:

in faciem moresque meos nova crimina fingis,

Ov. H. 12, 177:

fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

Hor. S. 1, 4, 84:

quaelibet in quemvis opprobria fingere,

id. Ep. 1, 15, 30:

finguntur et testamenta,

Quint. 7, 4, 39:

nemo dolorem fingit in hoc casu,

Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

bonois se ac liberales,

Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

ignorare fingit,

Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

id. Caecin. 5, 14:

in re ficta (opp. in vera),

id. Lael. 7, 24:

falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. Rep. 2, 15:

commenticii et ficti dii,

id. N. D. 2, 28, 70:

fabula,

id. Off. 3, 9, 39:

in rebus fictis et adumbratis,

id. Lael. 26, 97:

amor,

Lucr. 4, 1192:

gemitus,

Ov. M. 6, 565:

cunctatio,

Tac. A. 1, 46:

ficto pectore fatur,

Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

Plin. Ep. 8, 18, 3;

but: ficta pellice plorat,

imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

ficti pravique tenax,

Verg. A. 4, 188:

jam consumpserat omnem Materiam ficti,

Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

fictumque in colla minatus, Crura subit,

Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

ficte reconciliata gratia,

id. Fam. 3, 12, 4.

fingo, finxi, fictum, 3, v. a. [Sanscr. dih-, dēhmi, smear; Gr. thig, thinganô, touch; whence figulus, figura, etc.; prop., to handle].

Lit.

To touch, handle, stroke, touch gently (rare):

mulcere alternos, et corpora fingere lingua,

Verg. A. 8, 634:

saepe manus aegras manibus fingebat amicis,

Ov. F. 5, 409.—

Esp., to form, shape, fashion, frame, make (class.), whence also figulus:

esse aliquam vim, quae finxerit, vel, ut tuo verbo utar, quae fabricata sit hominem,

Cic. Ac. 2, 27, 87; cf.:

ab aliquo deo ficti esse videantur,

id. de Or. 1, 25, 115:

fingere et construere nidos,

build, id. ib. 2, 6, 23:

favos,

id. Off. 1, 44, 157:

ut illa bestia fetum ederet informem, lambendo postgea fingeret, etc.,

Gell. 17, 10, 3.—

In partic.

Of the plastic art, to form or fashion by art (in wax, clay, stone, etc.), to mould or model, as a statuary:

quorum alterum fingere opinor e cera solitum esse, alterum esse pictorem,

Cic. Verr. 2, 4, 13, § 30; cf.:

in ceris aut fictilibus figuris,

id. N. D. 1, 26, 71:

similitudines ex argilla,

Plin. 35, 12, 43, § 151; cf.

, sarcastically: hic homullus, ex argilla et luto fictus Epicurus,

Cic. Pis. 25, 59:

pocula de humo,

Ov. Tr. 2, 489:

Alexander ab Apelle potissimum pingi et a Lysippo fingi volebat... qui neque pictam neque fictam imaginem suam passus est esse, etc.,

Cic. Fam. 5, 12, 7; cf.:

fingendi ars,

of making statues, statuary, id. de Or. 3, 7, 26:

corpora fingendo pingendove efficere,

Quint. 5, 12, 21.—

With the access. notion of arranging, adorning, etc., to set to rights, arrange; to adorn, dress, trim ( poet. syn.:

componere, excolere, ornare): Bene cum lauta est (mulier), tersa, ornata, ficta est: infecta est tamen,

Plaut. Stich. 5, 5, 4:

cum se non finxerit ulli,

Ov. R. Am. 341:

isti ficti, compositi, crispi cincinni,

Plaut. Truc. 2, 2, 32; cf.:

canas fingere comas,

Tib. 1, 2, 92:

comas presso pollice,

Prop. 3, 10 (4, 9), 14; Ov. A. A. 1, 306; Mart. 6, 57; cf.:

comas auro,

Stat. Th. 5, 228:

crinem,

Verg. A. 4, 148; cf. also Phaedr. 2, 2, 9:

vitem putando,

Verg. G. 2, 407 Forbig.—

With the access. notion of untruth, to alter, change, for the purpose of dissembling:

hi neque vultum fingere, neque interdum lacrimas tenere poterant,

Caes. B. G. 1, 39, 4; cf.:

vultus quoque hominum fingit scelus,

i. e. makes men change countenance, Ter. Heaut. 5, 1, 14.

Trop.

In gen., to form, fashion, make: Ly. multa eveniunt homini quae [p. 751] volt, quae nevolt. Ph. Mentire, gnate, nam sapiens quidem pol ipsus fingit fortunam sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 84; cf.

the vv. foll.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos,

Cic. de Or. 2, 54, 219:

animos fingere, formare,

id. Brut. 38, 142: cf.:

moderari et fingere mentem ac voluntates,

id. Leg. 3, 18, 40:

ea quae nobis non possumus fingere, vultus, facies, sonus,

id. de Or. 1, 28, 127: formam totius rei publicae velim mittas, ex qua me fingere possim, regulate myself, i. e. proceed, act, id. Att. 6, 3, 4; cf.:

ad eorum (qui audiunt) arbitrium et nutum totos se fingunt et accommodant,

id. Or. 8, 24:

ea (verba) nos sicut mollissimam ceram ad nostrum arbitrium formamus et fingimus,

id. de Or. 3, 45, 177; cf.

also: arbitrio fingere,

id. Brut. 79, 274:

fortuna humana fingit artatque ut lubet,

Plaut. Capt. 2, 2, 54; cf.:

vitam subito flecti fingique posse,

shaped, directed, Cic. Sull. 28, 79; cf. id. ib. 25, 69:

jure erat semper idem voltus, cum mentis, a qua is fingitur, nulla fieret mutatio,

id. Tusc. 3, 15, 31; cf.:

circumspexit amictus et finxit vultum,

composed, Ov. M. 4, 318:

lingua vocem immoderate profusam fingit et terminat,

forms, Cic. N. D. 2, 59, 149; cf.:

Peripateticorum institutis commodius fingeretur oratio,

id. Brut. 31, 119: ego apis Matinae more modoque operosa parvus carmina fingo (like the Gr. plattô), make, compose, Hor. C. 4, 2, 32:

carmina,

id. Ep. 2, 1, 227; id. A. P. 331; 240:

versus,

id. ib. 382:

poëmata,

Suet. Tit. 3:

opprobria in quemvis,

Hor. Ep. 1, 15, 30.—

In partic.

With a double predicate, to form, make into something or in a certain manner:

finxit te ipsa natura ad honestatem, gravitatem... ad omnes denique virtutes magnum hominem et excelsum,

Cic. Mur. 29, 60:

nec, si miserum fortuna Sinonem Finxit, vanum etiam mendacemque improba finget,

Verg. A. 2, 79:

(illum) spissae nemorum comae Fingent Aeolio carmine nobilem,

Hor. C. 4, 3, 12:

di bene fecerunt, inopis me quodque pusilli Finxerunt animi,

id. S. 1, 4, 18: timui, mea me finxisse minora putarer Dissimulator opis propriae, to have lessened, i. e. purposely disparaged it, id. Ep. 1, 9, 8.—

To form by instruction, to instruct, teach, train:

idem mire finxit filium,

i. e. caused him to play his part, Ter. Heaut. 5, 1, 25; cf.:

voce paterna Fingeris ad rectum,

Hor. A. P. 367:

fingitur artibus,

id. C. 3, 6, 22:

fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques,

id. Ep. 1, 2, 64.—

To form mentally or in speech, to represent in thought, to imagine, conceive, think, suppose; to sketch out:

fingite animis... fingite cogitatione imaginem hujus condicionis meae, etc.,

Cic. Mil. 29, 79; cf.:

omnia quae cogitatione nobismet ipsi possumus fingere,

id. N. D. 3, 18, 47:

fingere animo,

id. de Sen. 12, 41: cf.

also: animo et cogitatione,

id. Tusc. 5, 24, 68:

ex sua natura ceteros,

to conceive of, id. Rosc. Am. 9, 26:

quid magis exercitum dici aut fingi potest?

id. Mil. 2, 5:

maleficium,

id. Rosc. Am. 40, 116:

tu, stulta, deos, tu fingis inania vera,

Prop. 3, 20 (4, 19), 5:

qui utilitatum causa fingunt amicitias,

suppose, Cic. Lael. 14, 51:

principatum sibi ipse opinionis errore finxerat,

had imagined to himself, id. Off. 1, 8, 26:

in summo oratore fingendo,

in representing, sketching out, id. Or. 2, 7:

finge tamen te improbulum,

Juv. 5, 72.—

With double acc.:

quod si qui me astutiorem fingit,

Cic. Fam. 3, 8, 6:

Tiresiam sapientem fingunt poetae... at vero Polyphemum Homerus immanem finxit,

id. Tusc. 5, 39, 115.—

With an object-clause, and in pass., with a subject-clause:

finge, aliquem nunc fierisapientem, nondum esse,

suppose, Cic. Ac. 2, 36, 117:

finge solum natum nothum,

Quint. 3, 6, 100.—Ellipt.: interfecti aliqui sunt;

finge a nobis,

assume, grant, Liv. 39, 37, 11:

fingamus Alexandrum dari nobis,

Quint. 1, 1, 24:

non omnia corpora fingunt in medium niti,

Lucr. 1, 1083; cf. id. 2, 175:

qui naufragus fingitur se suspendisse,

Quint. 8, 5, 22:

qui suos artus morsu lacerasset, fingitur in scholis supra se cubasse,

id. 8, 2, 20.—

Pregn., with the access. notion of creating by thinking, to contrive, devise, invent, feign something (esp. untrue):

argento comparando fingere fallaciam,

Plaut. As. 2, 1, 2; 4:

fallacias,

Ter. Heaut. 3, 2, 22:

fallaciam,

id. And. 1, 3, 15; cf.: nonne ad senem aliquam fabricam fingit? id. Heaut. 3, 2, 34:

fingit causas, ne det, sedulo,

id. Eun. 1, 2, 58:

falsas causas ad discordiam,

id. Hec. 4, 4, 71:

si mihi aliquam (rem publicam), ut apud Platonem Socrates, ipse finxero,

Cic. Rep. 2, 1 fin.; cf. id. ib. 2, 11:

ex eventis fingere,

id. Fam. 6, 6, 4:

(crimina) in istum fingere,

id. Verr. 1, 5, 15:

ea quae sunt in usu vitaque communi, non ea, quae finguntur aut optantur,

id. Lael. 5, 18:

in faciem moresque meos nova crimina fingis,

Ov. H. 12, 177:

fingere qui non visa potest, commissa tacere Qui nequit,

Hor. S. 1, 4, 84:

quaelibet in quemvis opprobria fingere,

id. Ep. 1, 15, 30:

finguntur et testamenta,

Quint. 7, 4, 39:

nemo dolorem fingit in hoc casu,

Juv. 13, 132: qui sub obtentu monituum deorum scientes eos fingunt, Mos. et Rom. Leg. Coll. 15, 2, 6. —With double acc.:

bonois se ac liberales,

Sen. Ben. 4, 17, 3.—With inf.:

ignorare fingit,

Claud. in Eutrop. 2, 306.—Hence, fic-tus, a, um, P. a., feigned, fictitious, false:

in amicitia nihil fictum est, nihil simulatum,

Cic. Lael. 8, 26; cf. id. ib. 18, 65:

ficto officio et simulata sedultiate conjunctus,

id. Caecin. 5, 14:

in re ficta (opp. in vera),

id. Lael. 7, 24:

falsum est id totum neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum,

id. Rep. 2, 15:

commenticii et ficti dii,

id. N. D. 2, 28, 70:

fabula,

id. Off. 3, 9, 39:

in rebus fictis et adumbratis,

id. Lael. 26, 97:

amor,

Lucr. 4, 1192:

gemitus,

Ov. M. 6, 565:

cunctatio,

Tac. A. 1, 46:

ficto pectore fatur,

Verg. A. 2, 107.— Poet. and in post-Aug. prose also, of persons:

pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

dissembling, false, Hor. S. 1, 3, 62:

alii fictum (eum), ingratum, immemorem loquuntur,

Plin. Ep. 8, 18, 3;

but: ficta pellice plorat,

imaginary, Juv. 6, 272.— Poet., subst.: fictum, i, n., deception, fiction:

ficti pravique tenax,

Verg. A. 4, 188:

jam consumpserat omnem Materiam ficti,

Ov. M. 9, 767.—Adverb.:

fictumque in colla minatus, Crura subit,

Stat. Th. 6, 876.— Adv.: ficte, feignedly, fictitiously:

ficte et simulate quaestus causa insusurrare,

Cic. Q. Fr. 1, 1, 4, § 13:

ficte reconciliata gratia,

id. Fam. 3, 12, 4.

hăbĕo, ui, itum, 2 (archaic perf. subj. habessit, Cic. Leg. 2, 8, 19; inf. haberier, Plaut. Mil. 2, 6, 111), v. a. and n. [etym. dub.; cf. Gr. kôpê, handle; Lat. capio; Germ. haben, Haft; Engl. have], to have, in the widest sense of the word, to hold, keep, possess, cherish, entertain, occupy, enclose, contain (cf.: teneo, possideo, etc.).

In gen.

Of personal subjects.

With persons or things as objects: SI INTESTATO MORITVR, CVI SVVS HERES NEC SIT, AGNATVS PROXIMVS FAMILIAM HABETO, Fragm. XII. Tab. ap. Ulp. Fragm. 26, 1: ex tui animi sententia tu uxorem habes? Cato ap. Cic. de Or. 2, 64, 260; cf.:

aliquam habere in matrimonio, Cic. Scaur. § 8: ipsum ex Helvetiis uxorem habere,

Caes. B. G. 1, 18, 6:

si et prudentes homines et non veteres reges habere voluerunt,

Cic. Rep. 1, 37 fin.:

quae cum patrem clarissimum, amplissimos patruos, ornatissimum fratrem haberet,

id. Rosc. Am. 50, 147:

cum ille haberet filium delicatiorem,

id. de Or. 2, 64, 257:

quod non ingenuous habeat clarosque parentes,

Hor. S. 1, 6, 91:

habebat saepe ducentos, saepe decem servos,

id. ib. 1, 3, 11:

fundum habere, Cic. Tull. § 14: cur pecuniam non habeat mulier?

id. Rep. 3, 10:

tantas divitias habet,

Plaut. Bacch. 2, 3, 99; so,

aurum,

id. ib. 2, 3, 35; and:

vectigalia magna Divitiasque,

Hor. S. 2, 2, 101:

tantum opum,

Cic. Rep. 1, 48:

classes,

id. Phil. 9, 2, 4:

naves,

id. Verr. 2, 5, 40, § 104:

denique sit finis quaerendi, cumque habeas plus, Pauperiem metuas minus,

Hor. S. 1, 1, 92:

tacitus pasci si posset corvus, haberet Plus dapis,

id. Ep. 1, 17, 50:

Dionysii equus quid attulit admirationis, quod habuit apes in juba?

Cic. Div. 2, 31, 67: faenum habet in cornu;

longe fuge,

Hor. S. 1, 4, 34:

leges in monumentis habere,

Cic. Rep. 2, 14:

hostis habet muros,

Verg. A. 2, 290:

hostis habet portus,

Val. Fl. 3, 45 al.:

quam vellem Panaetium nostrum nobiscum haberemus,

Cic. Rep. 1, 10:

Ciceronem secum,

id. Att. 4, 9, 2; cf.:

ea legione, quam secum habebat,

Caes. B. G. 1, 8, 1:

secum senatorem,

Cic. Verr. 2, 2, 31, § 77; cf.

also: magnum numerum equitatus circum se,

Caes. B. G. 1, 18, 5:

haec si habeat aurum, quod illi renumeret, faciat lubens,

Plaut. Bacch. 1, 1, 12; cf.:

quid non habuisti quod dares? Habuisse se dicet, Cic. Scaur. § 19: quod non desit, habentem,

Hor. Ep. 2, 2, 52:

qui in foro turbaque, quicum colloqui libeat, non habeant,

Cic. Rep. 1, 17.—

With abstr. objects: quid illos, bono genere gnatos, opinanimi animi habuisse atque habituros dum vivent? Cato ap. Gell. 10, 3, 17:

quod uno et eodem temporis puncto nati dissimiles et naturas et vitas et casus habent,

Cic. Div. 2, 45, 95:

febrim,

id. Fam. 7, 26, 1:

instrumenta animi,

id. Rep. 3, 3:

nec vero habere virtutem satis est, quasi artem aliquam, nisi utare,

id. ib. 1, 2:

in populos perpetuam potestatem,

id. ib. 2, 27; cf.:

in populum vitae necisque potestatem,

id. ib. 3, 14; so,

potestatem,

id. ib. 2, 29; 32;

36: eo plus auctoritatis,

id. ib. 3, 16:

ornamenta dicendi,

id. de Or. 2, 28, 122; cf.:

summam prudentiam summamque vim dicendi,

id. ib. 1, 20, 89:

Q. Lucilius Balbus tantos progressus habebat in Stoicis, ut, etc.,

id. N. D. 1, 6, 15:

neque quem usum belli haberent aut quibus institutis uterentur, reperiri poterat,

Caes. B. G. 4, 20 fin.:

nonnullam invidiam ex eo, quod, etc.,

Cic. de Or. 2, 70, 283: nimiam spem, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

spem in fide alicujus,

Cic. Inv. 1, 39, 71; cf.:

tantum spei ad vivendum,

id. Att. 15, 20, 2; id. N. D. 3, 6, 14; cf.

also: summam spem de aliquo,

id. Lael. 3, 11:

odium in equestrem ordinem,

id. Clu. 55, 151:

metum,

Prop. 3, 11 (4, 10), 6: consolationem [p. 834] semper in ore atque in animo, Cic. Fam. 5, 16, 2; cf. Varr. L. L. 6, § 56 Mull.:

rogavi, ut diceret, quid haberet in animo,

Cic. Att. 8, 10:

neque modum neque modestiam victores habere,

observe no bounds, Sall. C. 11, 4;

v. modus: haec habebam fere, quae te scire vellem,

Cic. Att. 1, 6; cf.:

haec habui de amicitia quae dicerem,

this is what I had to say, id. Lael. 27 fin.: fidem, gratiam, honorem, rationem; v. these nouns.—In a play on the word lumen: Arge, jaces; quodque in tot lumina lumen habebas Exstinctum est, the light for so many lights ( eyes), Ov. M. 1, 720.—

With inf. (analog. to the Gr. echô), to have something to do, be able to do something:

habeo etiam dicere quem contra morem majorum dejecerit, etc.,

Cic. Rosc. Am. 35, 100:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6.—So with inf. or with the part. fut. pass. (ante-class. and post-Aug.), to have or be obliged to do something, I must do something:

rogas, ut id mihi habeam curare,

Varr. R. R. 1, 1, 2:

filius hominis, quod carne indui haberet in terra,

Lact. 4, 12, 15:

habemus humiliare eum in signo,

id. 4, 18, 22:

quod plurimae haereses haberent existere,

id. 4, 30, 2:

etiam Filius Dei mori habuit,

Tert. Hab. Mul. 1:

si inimicos jubemur diligere, quem habemus odisse?

id. Apol. 37:

de spatiis ordinum eatenus praecipiendum habemus, ut intelligant agricolae, etc.,

Col. 5, 5, 3:

praesertim cum enitendum haberemus, ut, etc.,

Plin. Ep. 1, 8, 12:

si nunc primum statuendum haberemus,

Tac. A. 14, 44:

cum respondendum haberent,

id. Or. 36.—

Of inanim. or abstr. subjects:

prima classis LXXXVIII. centurias habeat,

Cic. Rep. 2, 22:

locus ille nihil habet religionis,

id. Leg. 2, 22, 57:

humani animi eam partem, quae sensum habeat,

id. Div. 1, 32, 70:

animus incorruptus agit atque habet cuncta, neque ipse habetur,

Sall. J. 2, 3:

divinus animus mortale nihil habuit, Cic. Scaur. § 50: habet statum res publica de tribus secundarium,

id. Rep. 1, 42; cf.:

nullum est genus illarum rerum publicarum, quod non habeat iter ad finitimum quoddam malum,

id. ib. 1, 28:

ipsa aequabilitas est iniqua, cum habeat nullos gradus dignitatis,

id. ib. 1, 27:

nulla alia in civitate...ullum domicilium libertas habet,

id. ib. 1, 31:

nostri casus plus honoris habuerunt quam laboris,

id. ib. 1, 4; cf.:

viri excellentis ancipites variique casus habent admirationem,

id. Fam. 5, 12, 5:

habet etiam amoenitas ipsa illecebras multas cupiditatum,

id. Rep. 2, 4:

quid habet illius carminis simile haec oratio?

id. ib. 1, 36:

magnam habet vim disciplina verecundiae,

id. ib. 4, 6 et saep.:

quomodo habere dicimur febrem, cum illa nos habeat,

Sen. Ep. 119 med.; cf.:

animalia somnus habebat,

Verg. A. 3, 147; Ov. M. 7, 329:

me somno gravatum Infelix habuit thalamus,

Verg. A. 6, 521; cf.:

non me impia namque Tartara habent,

id. ib. 5, 734:

habentque Tartara Panthoiden,

Hor. C. 1, 28, 9:

qui (metus) major absentes habet,

id. Epod. 1, 18; Sen. Const. Sap. 7:

et habet mortalia casus,

Luc. 2, 13:

terror habet vates,

Stat. Th. 3, 549.

In partic.

Pregn., to have or possess property (mostly absol.):

miserum istuc verbum et pessumum'st, habuisse et nihil habere,

Plaut. Rud. 5, 2, 34; cf. Ter. Ad. 4, 7, 10: qui habet, ultro appetitur: qui est pauper, aspernatur, Cic. Fragm. ap. Prisc. p. 792 P.:

habet idem in nummis, habet idem in urbanis praediis,

Cic. Verr. 2, 3, 86, § 199; so,

in nummis,

id. Att. 8, 10:

in Salentinis aut in Brutiis,

i. e. to have possessions, id. Rosc. Am. 46, 132; cf. id. Verr. 2, 5, 18, § 45: nos quod simus, quod habeamus, etc., Curius ap. Cic. Fam. 7, 29, 1:

et belli rabies et amor successit habendi,

Verg. A. 8, 327; cf.:

amore senescit habendi,

Hor. Ep. 1, 7, 85; Phaedr. 3 prol. 21; Juv. 14, 207: quid habentibus auri nunquam exstincta sitis? Sil. 5, 264; so, habentes = hoi echontes, the wealthy, Lact. 5, 8, 7. —

With an object - or relative-clause, to have the means, ability, or knowledge, i. e. to be in a condition, to be able, to know how to do or say any thing.

With an objectclause:

de Alexandrina re tantum habeo polliceri, me tibi cumulate satisfacturum,

Cic. Fam. 1, 5, 3:

de re publica nihil habeo ad te scribere,

id. Att. 2, 22, 6:

haec fere dicere habui de natura deorum,

this is the substance of what I had to say, id. N. D. 3, 39, 93; cf.:

quid habes igitur dicere de Gaditano foedere?

id. Balb. 14, 33:

habeo etiam dicere, quem de ponte in Tiberim dejecerit,

id. Rosc. Am. 35, 100:

illud affirmare pro certo habeo, etc.,

Liv. 44, 22, 4:

sic placet, an melius quis habet suadere?

Hor. Epod. 16, 23.—

With a relat.-clause (usually with a negative: non habeo, quid faciam;

or: nihil habeo, quod faciam, dicam, etc.): de quibus habeo ipse, quid sentiam: non habeo autem, quid tibi assentiar,

Cic. N. D. 3, 25, 64:

de pueris quid agam, non habeo,

id. Att. 7, 19:

usque eo quid arguas non habes,

id. Rosc. Am. 15, 45:

quid huic responderet, non habebat,

id. Mur. 12, 26:

nec quid faceret habebat,

id. Verr. 2, 4, 23, § 51; id. Off. 2, 2, 7:

qui, quo se reciperent, non haberent,

Caes. B. G. 4, 38, 2:

nihil habeo, quod ad te scribam,

Cic. Att. 7, 19:

nil habeo, quod agam,

Hor. S. 1, 9, 19; and:

nihil habeo, quod cum amicitia Scipionis possim comparare,

Cic. Lael. 27, 103.—

To have in use, make use of, use (very rare, for the usual uti, opp. abuti):

anulus in digito subter tenuatur habendo,

i. e. by use, by wearing, Lucr. 1, 312; cf.:

aera nitent usu: vestis bona quaerit haberi,

Ov. Am. 1, 8, 51:

quippe quas (divitias) honeste habere licebat, abuti per turpitudinem properabant,

Sall. C. 13, 2 Kritz; cf.:

magnae opes innocenter paratae et modeste habitae,

Tac. A. 4, 44.—Hence,

To hold, use, wield, handle, manage:

nec inmensa barbarorum scuta, enormis hastas, inter truncos arborum perinde haberi quam pila,

Tac. A. 2, 14.— Trop.:

quo modo rem publicam habuerint (majores), disserere,

Sall. C. 5, 9; cf.:

reipublicae partes,

Tac. A. 4, 6 init. —

To hold or keep a person or thing in any condition; to have, hold, or regard in any light:

aliquem in obsidione,

Caes. B. C. 3, 31, 3:

aliquem in liberis custodiis,

Sall. C. 47, 3; so,

aliquem in custodiis,

id. ib. 52, 14:

aliquem in vinculis,

id. ib. 51 fin.;

for which also: in custodiam habitus,

i. e. put into prison and kept there, Liv. 22, 25; Tac. H. 1, 87; cf.:

quo facilius omne Hadriaticum mare in potestatem haberet,

Caes. B. C. 1, 25 Oud. N. cr. (al. in potestate):

cum talem virum in potestatem habuisset,

Sall. J. 112 fin. Kritz N. cr.:

quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit,

id. ib. 79, 3:

alios in ea fortuna haberent, ut socii esse quam cives mallent,

Liv. 26, 24:

aegros in tenebris,

Cels. 3, 18:

aquam caelestem sub dio in sole,

Col. 12, 12, 1:

in otio militem,

Liv. 39, 2, 6; cf.:

legiones habebantur per otium,

Tac. H. 1, 31:

externa sine cura habebantur,

id. A. 1, 79 init.:

exercitus sine imperio et modestia habitus,

Sall. J. 44, 1:

quos ille postea magno in honore habuit,

Caes. B. C. 1, 77, 2;

for which: quos praecipuo semper honore Caesar habuit,

id. B. G. 5, 54, 4:

habeo Junium (mensem) et Quintilem in metu,

i. e. I fear, Cic. Att. 6, 1, 14.— So with an adj. or a perf. part., to denote a lasting condition:

ita me mea forma habet sollicitum,

Plaut. Most. 4, 2, 95 Lorenz; id. Men. 4, 2, 12; 21:

miserrimum ego hunc habebo amasium,

id. Cas. 3, 3, 27 al.:

laetum Germanicum,

Tac. A. 2, 57; 65:

sollicitum habebat cogitatio,

Cic. Fam. 7, 3, 1; 2, 16, 2.—Hence,

With a double object, esp. freq. with the part. perf. pass., to have, hold, or possess a person or thing in any quality or capacity, as any thing; to have, hold, or possess an action as completed, finished (a pregn. circumlocution for the perf.):

cum haberet collegam in praetura Sophoclem,

Cic. Off. 1, 40, 144; cf. Quint. 10, 1, 93:

an heredem habuerit eum, a quo, etc.,

id. 7, 2, 37:

istaec illum perdidit assentatio, nam absque te esset, ego illum haberem rectum ad ingenium bonum,

Plaut. Bacch. 3, 3, 8:

cur ergo unus tu Apollonidenses miseriores habes quam pater tuus habuit umquam?

Cic. Fl. 29, 71:

obvium habuerunt patrem,

Quint. 7, 1, 29:

reliquas civitates stipendiarias,

Caes. B. G. 1, 30, 3:

quod (cognomen) habes hereditarium,

Cic. Rep. 6, 11:

quae habuit venalia,

id. Verr. 2, 3, 62, § 144; Brut. ap. Cic. Fam. 11, 11, 1:

qui auro habeat soccis suppactum solum,

Plaut. Bacch. 2, 3, 98:

me segregatum habuisse, uxorem ut duxit, a me Pamphilum,

have kept him away, aloof, Ter. Hec. 5, 1, 25; cf.:

inclusum in curia senatum habuerunt,

Cic. Att. 6, 2, 8:

(Romulus) habuit plebem in clientelas principum descriptam,

id. Rep. 2, 9: satis mihi videbar habere cognitum Scaevolam ex iis rebus, quas, etc., id. Brut. 40, 147; cf.:

si nondum eum satis habes cognitum,

id. Fam. 13, 17, 3; ib. 15, 20 fin.: fidem spectatam jam et diu cognitam, id. Div. ap. Caecil. 4, 11:

decumas ad aquam deportatas,

id. Verr. 2, 3, 14, § 36:

domitas habere libidines,

id. de Or. 1, 43, 194:

omnes philosophiae notos et tractatos locos,

id. Or. 33, 118; id. Rep. 2, 6:

innumerabilia, quae collecta habent Stoici,

id. Div. 2, 70, 145: quantum in acie tironi sit committendum, nimium saepe expertum habemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 3:

quare velim ita statutum habeas, me, etc.,

Cic. Fam. 6, 2, 1: habeo absolutum suave epos ad Caesarem, id. Q. Fr. 3, 9, 6:

in adversariis scriptum habere (nomen),

id. Rosc. Com. 3, 9:

de Caesare satis dictum habebo,

id. Phil. 5, 19, 52:

bellum habere susceptum,

id. Agr. 2, 6, 14:

quam (domum) tu iam dimensam et exaedificatam animo habebas,

id. Att. 1, 6, 1:

ut omnes labores, pericula consueta habeam,

Sall. J. 85, 7:

compertum ego habeo,

id. Cat. 58, 1; cf. Nep. Att. 17 fin.; 18, 1: neque ea res falsum ( part. perf. pass.) me habuit, Sall. J. 10, 1 al. From this use is derived the compound perf. of the Romance languages: ho veduto, j'ai vu, qs. habeo visum, I have seen).—

Also, with a double object, to make, render:

praecipit ut dent operam, uti eos quam maxime manifestos habeant,

Sall. C. 41, 5:

qui pascua publica infesta habuerant,

Liv. 39, 29, 9; 34, 36, 3:

necdum omnia edita facinora habent,

id. 39, 16, 3; 31, 42, 1:

anxium me et inquietum habet petitio Sexti,

Plin. Ep. 2, 9, 1:

sed Pompeium gratia impunitum habuit,

kept, Vell. 2, 1, 5.—

Hence:

in aliquo (aliqua re), aliquem (aliquid) habere (rare): ea si fecissem, in vestra amicitia exercitum, divitias, munimenta regni me habiturum,

Sall. J. 14, 1:

in vobis liberos, parentes, consanguineos habeo,

Curt. 6, 9, 12:

majora in eo obsequia habiturus,

Just. 8, 6, 6; cf. Cic. Fam. 2, 16, 5.—

To have or hold a person in any manner, to treat, use:

is, uti tu me hic habueris, proinde illum illic curaverit,

Plaut. Capt. 2, 2, 64:

equitatu agmen adversariorum male habere et carpere,

Caes. B. C. 1, 63, 2; cf. Cels. 3, 20; 3, 21:

exercitum luxuriose nimisque liberaliter habere,

Sall. C. 11, 5 Kritz; cf.:

eos ille non pro vanis hostibus, ut meriti erant, sed accurate et liberaliter habuit,

id. J. 103, 5; 113, 2:

Fabiis plurimi (saucii) dati, nec alibi majore cura habiti,

Liv. 2, 47, 12; 29, 8, 6; 37, 34, 5:

video quam molliter tuos habeas,

Plin. Ep. 5, 19, 1:

militant vobiscum, qui superbe habiti rebellassent,

Curt. 8, 8, 11:

virgines tam sancte habuit,

id. 3, 12, 21; 4, 10, 33:

male habere aliquem,

Nep. Eum. 12, 1:

neque conjugem et filium ejus hostiliter haberi,

Tac. A. 2, 10.—

With se, and sometimes mid. or neut., to hold or keep himself or itself in a certain manner, i. e. to be constituted or situated, to find one's self, to be, in any manner.

Habere se:

Tironem Patris aegrum reliqui...et quamquam videbatur se non graviter habere, tamen sum sollicitus, etc.,

Cic. Att. 7, 2, 3:

praeclare te habes, cum, etc.,

id. Verr. 2, 2, 61, § 149:

ipsi se hoc melius habent quam nos, quod, etc.,

id. Att. 11, 7, 4:

Bene habemus nos,

id. ib. 2, 8, 1:

ego me bene habeo,

am well, Tac. A. 14, 51: praeclare se res habeat ( is well), si, etc., Cic. de Or. 1, 25, 114:

male se res habet, cum, quod virtute effici debet, id tentatur pecunia,

id. Off. 2, 6, 22; cf. id. de Or. 2, 77, 313:

quae cum ita se res haberet, tamen, etc.,

id. Verr. 2, 2, 50, § 124; cf.:

ita se res habet, ut ego, etc.,

id. Quint. 1, 2:

sic profecto res se habet,

id. de Or. 2, 67, 271:

scire aveo, quomodo res se habeat,

id. Att. 13, 35, 2; cf. id. de Or. 2, 32, 140:

ut se tota res habeat,

id. Verr. 2, 2, 5, § 15; cf.:

ut meae res sese habent,

Ter. Phorm. 5, 4, 1.—

Mid.:

virtus clara aeternaque habetur,

exhibits itself, is, continues, Sall. C. 1, 4:

sicuti pleraque mortalium habentur,

as for the most part happens in human affairs, id. ib. 6, 3.—

Neutr. (as also the Gr echô): Tullia nostra recte valet: Terentia minus belle habuit, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9, 1:

volui animum tandem confirmare hodie meum, Ut bene haberem filiae nuptiis,

I might enjoy myself, Plaut. Aul. 2, 8, 2: qui bene habet suisque amicis est volup, id. [p. 835] Mil. 3, 1, 130:

bene habent tibi principia,

Ter. Phorm. 2, 3, 82:

bene habet: jacta sunt fundamenta defensionis,

it is well, Cic. Mur. 6, 14; Liv. 8, 6:

magnum narras, vix credibile! atqui sic habet,

so it is, it is even so, Hor. S. 1, 9, 53: illasce sues sanas esse habereque recte licere spondesne? Formula emendi, ap. Varr. R. R. 2, 4, 5; 2, 3, 5.—

To hold, account, esteem, consider, regard a person or thing in any manner or as any thing; to think or believe a person or thing to be so or so:

aliquem fidelem sibi habere,

Plaut. Bacch. 3, 3, 87:

deos aeternos et beatos,

Cic. N. D. 1, 17, 45:

id habent hodie vile et semper habuerunt,

id. Balb. 22, 51:

maximam illam voluptatem habemus, quae, etc.,

id. Fin. 1, 11, 37:

eum nos ut perveterem habemus... nec vero habeo quemquam antiquiorem,

id. Brut. 15, 61:

Ut et rex et pater habereter omnium,

id. Rep. 1, 36; 2, 21:

parentem Asiae et dici et haberi,

id. Q. Fr. 1, 1, 10 fin.:

eos dicit esse habitos deos, a quibus, etc.,

id. N. D. 1, 15, 38:

cum esset habendus rex, quicumque genere regio natus esset,

id. Rep. 1, 33; cf. id. ib. 2, 12 fin.: non habeo nauci Marsum augurem, Poet. ap. Cic. Div. 1, 58, 132:

cujus auctoritas in iis regionibus magni habebatur,

Caes. B. G. 4, 21, 7:

nihil pensi habere,

Quint. 11, 1, 29; cf.

also: an perinde habenda sit haec atque illa,

id. 7, 3, 11:

sese illum non pro amico, sed pro hoste habiturum,

Caes. B. G. 1, 44, 19; so,

aliquem pro hoste,

Liv. 2, 20; Curt. 6, 2 al.:

nisi in provincia relictas rationes pro relatis haberem,

Cic. Fam. 5, 20, 2:

licet omnia Italica pro Romanis habeam,

Quint. 1, 5, 56; 12, 10, 73:

istuc jam pro facto habeo,

Cic. Att. 13, 1, 2:

Pompeium pro certo habemus per Illyricum proficisci in Galliam,

to consider as certain, id. ib. 10, 6 fin.:

id obliviscendum, pro non dicto habendum,

Liv. 23, 22, 9:

hoc velim in maximis rebus et maxime necessariis habeas,

Cic. Att. 5, 5 fin.:

aliquem in deorum numero,

id. N. D. 1, 14, 36:

aliquem in hostium numero,

Caes. B. G. 1, 28, 1:

aliquem suorum In numero,

Hor. S. 2, 6, 41;

for which also: hostium numero haberi,

Cic. Att. 11, 6, 6:

numero impiorum ac sceleratorum haberi,

Caes. B. G. 6, 13, 7; cf. also Quint. 3, 7, 2:

quem Aegyptii nefas habent nominare,

Cic. N. D. 3, 22, 56:

mutare nefas habent,

Quint. 12, 8, 6:

nec tamen est habendum religioni, nocentem aliquando defendere,

to scruple, make a conscience of, Cic. Off. 2, 14, 51; cf.:

nec eam rem habuit religioni,

id. Div. 1, 35, 77:

quando tu me bene merentem tibi habes despicatui,

you despise, Plaut. Men. 4, 3, 19:

non sic ludibrio tuis factis habitus essem,

Ter. Hec. 4, 1, 11.—Hence: sic habeto, or sic habeas aliquid, or with an object-clause, hold or judge thus, be convinced or persuaded, believe, know:

sed hoc nihil ad te: illud velim sic habeas, uod intelliges, etc.,

Cic. Fam. 3, 13, 2:

unum hoc sic habeto: si, etc.,

id. ib. 2, 6 fin.:

sic habeto: omnibus, etc.,

id. Rep. 6, 13:

enitere et sic habeto, non esse te mortalem, sed corpus hoc,

id. ib. 6, 24; so with an object-clause, id. Fam. 2, 10, 1; 16, 4, 4.—Without sic:

id primum ergo habeto, non sine magna causa, etc.,

Cic. Fam. 13, 29, 2:

tantum habeto, civem egregium esse Pompeium, etc.,

id. ib. 2, 8, 2.—

To take, accept, bear, submit to, endure:

neque cuiquam mortalium injuriae suae parvae videntur: multi eas gravius aequo habuere,

Sall. C. 51, 11:

egestas facile habetur sine damno,

id. ib. 6, 37:

quae in praesens Tiberius civiliter habuit, sed, etc.,

Tac. A. 4, 21:

neque tantum maleficium impune habendum,

id. ib. 3, 70;

12, 48: nec ita aegre habuit filium id pro parente ausum,

Liv. 7, 5, 7 Weissenb.—

To hold, have possession of, occupy, a place:

urbem Romam condidere atque habuere initio Trojani,

Sall. C. 6, 1:

qui mortales initio Africam habuerint,

id. J. 17, 7; 18, 1; cf.

Siciliam et Sardiniam per legatos habuit,

rule, administer, Flor. 4, 2, 22:

urbem Romanam a principio reges habuere,

Tac. A. 1, 1:

Hispaniae tribus legionibus habebantur,

id. ib. 4, 5; 12, 54.—

More freq. neutr., to dwell, live anywhere (perh. only ante-class.; in good prose habito is used instead): quae Corinthum arcem altam habetis, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6, 1 (Trag. v. 294 Vahl.):

ille geminus qui Syracusis habet,

Plaut. Men. prol. 69: quis istic habet? id. Bacch. 1, 2, 6:

ubi nunc adulescens habet?

id. Trin. 1, 2, 156:

apud aedem Junonis Lucinae, ubi aeditumus habere solet,

Varr. L. L. 5, § 50 Mull.; cf.:

situm formamque et universorum castrorum et partium, qua Poeni, qua Numidae haberent...specularentur,

Liv. 30, 4, 2 (but v. Weissenb. ad loc.).—

To spend, pass (time, etc.):

aetatem procul a republica,

Sall. C. 4, 1:

vitam,

id. ib. 51, 12 al.—

To have in one's mind, to know, be acquainted with:

siquidem istius regis (Anci) matrem habemus, ignoramus patrem,

Cic. Rep. 2, 18 fin.: habes consilia nostra;

nunc cognosce de Bruto,

there you have, such are, id. Att. 5, 21, 10:

habetis igitur primum ortum tyranni,

id. Rep. 2, 27:

habetis sermonem bene longum hominis,

id. de Or. 2, 88, 361; cf.

also: habes nostras sententias,

Suet. Claud. 4:

habes, quae fortissime de beata vita dici putem,

Cic. Tusc. 5, 28 fin.; cf. id. de Or. 2, 71, 291. —

To have as a habit, peculiarity, or characteristic:

habebat hoc omnino Caesar: quem plane perditum aere alieno egentemque cognorat, hunc in familiaritatem libentissime recipiebat,

Cic. Phil. 2, 32, 78; id. Pis. 32, 81.—

To hold, to make, do, perform, prepare, utter, pronounce, produce, cause:

alium quaerebam, iter hac habui,

made, directed, Ter. Eun. 5, 9, 35; cf.:

ex urbe profectus iter ad legiones habebat,

Caes. B. C. 1, 14, 3; so,

iter,

id. ib. 1, 51, 1; 3, 11, 2; 3, 106, 1; Cic. Q. Fr. 2, 6, 2:

vias,

Luc. 2, 439:

C. Cato contionatus est, comitia haberi non siturum, si, etc.,

to be held, Cic. Q. Fr. 2, 6, 6:

senatum,

id. ib. 2, 13, 3; id. Fam. 1, 4, 1; Caes. B. C. 1, 2, 1:

concilia,

id. B. G. 5, 53, 4:

contionem,

Cic. Att. 4, 1, 6:

censum,

id. Verr. 2, 2, 55, § 138:

delectum (militum),

id. Phil. 5, 12, 31; id. Fam. 15, 1 fin.; Caes. B. G. 6, 1;

v. delectus: ludos,

Suet. Rhet. 1:

sermonem,

Cic. Tusc. 1, 24, 57; cf.:

orationem,

to deliver, id. Rep. 1, 46:

multis verbis ultro citroque habitis,

id. ib. 6, 9 fin.:

disputationem,

id. ib. 1, 7; Caes. B. G. 5, 30, 1:

dialogum,

Cic. Att. 2, 9, 1:

verba,

id. de Or. 2, 47, 190:

querelam de aliquo apud aliquem,

id. Q. Fr. 1, 2, 1, § 2:

controversiam de fundo cum aliquo,

id. Fam. 13, 69, 2 et saep.:

deinde adventus in Syriam primus equitatus habuit interitum,

caused, occasioned, Cic. Prov. Cons. 4, 9; cf. id. Div. 2, 46, 96:

latrocinia nullam habent infamiam, quae extra fines cujusque civitatis fiunt,

Caes. B. G. 6, 23, 6.—

Habere in animo (or simply animo), with an objectclause, to have in mind, to intend, to be disposed, inclined to do any thing (=propositum habere, constituisse, decrevisse):

istum exheredare in animo habebat,

Cic. Rosc. Am. 18, 52; id. Att. 1, 17, 11:

hoc (flumen) neque ipse transire in animo habebat neque hostes transituros existimabat,

Caes. B. G. 6, 7, 5:

neque bello eum invadere animo habuit,

Liv. 44, 25, 1 dub (al. in animo), v. Drak. ad h. l.—

Habere sibi or secum aliquid, to keep to one's self (lit. and trop.):

clamare coeperunt, sibi ut haberet hereditatem,

Cic. Verr. 2, 2, 19, § 47:

per vindicationem his verbis legamus: DO LEGO, CAPITO, SUMITO, SIBI HABETO,

Ulp. Fragm. 24, 3; cf. ib. § 5; Gai. Inst. 2, 209.—So the formula used in divorces:

res tuas tibi habeas or habe,

Plaut. Am. 3, 2, 47; Sen. Suas. 1, § 7:

illam suam suas res sibi habere jussit ex duodecim tabulis,

Cic. Phil. 2, 28, 69. —Comic. transf.:

apage sis amor: tuas tibi res habeto,

Plaut. Trin. 2, 1, 32.— Trop.:

secreto hoc audi, tecum habeto, ne Apellae quidem liberto tuo dixeris,

Cic. Fam. 7, 25, 2:

verum haec tu tecum habeto,

id. Att. 4, 15, 6.—

Of a sweetheart, to have, to possess, enjoy:

postquam nos Amaryllis habet, Galatea reliquit,

Verg. E. 1, 31; Tib. 1, 2, 65; Prop. 3, 8 (4, 7), 22:

duxi, habui scortum,

Plaut. Bacch. 4, 10, 6; Ter. And. 1, 1, 58: cum esset objectum, habere eum Laida;

habeo, inquit, non habeor a Laide,

Cic. Fam. 9, 26, 2.—

Gladiatorial t. t., of a wounded combatant: hoc habet or habet, he has that (i. e. that stroke), he is hit:

desuper altus equo graviter ferit atque ita fatur: Hoc habet,

Verg. A. 12, 296; Prud. Psych. 53.—

Transf.:

hoc habet: reperi, qui senem ducerem,

Plaut. Most. 3, 2, 26; id. Rud. 4, 4, 99: egomet continuo mecum;

Certe captus est! Habet!

Ter. And. 1, 1, 56 (id est vulneratus est. Habet enim qui percussus est: et proprie de gladiatoribus dicitur, Don.).—Hence: hăbĭtus, a, um, P. a., held or kept in a certain condition, state, humor (ante-class.).

In gen.

Lit.: equus nimis strigosus et male habitus, Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11; v. in the foll.—

Trop.:

ut patrem tuum vidi esse habitum, diu etiam duras (lites) dabit,

Ter. Heaut. 2, 4, 22.—

In partic., physically, well kept, well conditioned, fleshy, corpulent:

corpulentior videre atque habitior,

Plaut. Ep. 1, 1, 8:

si qua (virgo) est habitior paulo, pugilem esse aiunt, deducunt cibum,

Ter. Eun. 2, 3, 23: (censores) equum nimis strigosum et male habitum, sed equitem ejus uberrimum et habitissimum viderunt, etc., Massur. Sabin. ap. Gell. 4, 20, 11.

mănĭcŭla, ae, f. dim. [manus].

Lit., a little hand, Plaut. Rud. 4, 4, 125.—

Transf. (cf. Engl. handle), the handle of a plough, plough-tail, Varr. L. L. 5, § 136 Müll. (al. manibula).

per-tracto ( pertrecto), āvi, ātum, 1, v. a., to touch, feel, handle any thing (class.).

Lit.:

papillam,

Plaut. As. 1, 3, 71:

mullos,

Cic. Par. 5, 2, 38:

bestias manibus, Auct. B. afr. 72: arma,

Plin. 25, 6, 30, § 66:

caput dormienti,

Just. 1, 9, 17:

corpus hominis,

App. Flor. p. 362.—

Trop., to busy or occupy one's self with any thing, to handle, treat, to investigate, study any thing:

mentem omni cogitatione pertractans,

Cic. Fin. 2, 35, 118:

sensus mentesque hominum,

id. de Or. 1, 51, 222:

narrationem,

id. Inv. 2, 14, 45:

ad totam philosophiam pertractandam se dare,

id. N. D. 1, 4, 9:

pertractare ea quae rem continent,

id. Tusc. 4, 10, 23:

primum quae scripsi mecum ipse pertracto,

Plin. Ep. 7, 17, 7:

pertractare visu vulnera,

to explore, scan, Sil. 10, 452: mente, Vulg. Nahum. 1, 11.—Hence, * per-tractātē, adv., in a well-considered manner, elaborately, systematically:

nam pertractate facta est (fabula),

i. e. with a moral in view, Plaut. Capt. prol. 55.